عوامل پایداری دین و دنیا

وَ قَالَ (علیه السلام) لِجَابِرِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ الْأَنْصَارِیِّ: یَا جَابِرُ، قِوَامُ الدِّینِ وَ الدُّنْیَا بِأَرْبَعَةٍ: عَالِمٍ مُسْتَعْمِلٍ عِلْمَهُ، وَ جَاهِلٍ لَا یَسْتَنْکِفُ أَنْ یَتَعَلَّمَ، وَ جَوَادٍ لَا یَبْخَلُ بِمَعْرُوفِهِ، وَ فَقِیرٍ لَا یَبِیعُ آخِرَتَهُ بِدُنْیَاهُ. فَإِذَا ضَیَّعَ الْعَالِمُ عِلْمَهُ اسْتَنْکَفَ الْجَاهِلُ أَنْ یَتَعَلَّمَ، وَ إِذَا بَخِلَ الْغَنِیُّ بِمَعْرُوفِهِ بَاعَ الْفَقِیرُ آخِرَتَهُ بِدُنْیَاهُ. یَا جَابِرُ، مَنْ کَثُرَتْ نِعَمُ اللَّهِ عَلَیْهِ، کَثُرَتْ حَوَائِجُ النَّاسِ إِلَیْهِ؛ فَمَنْ قَامَ لِلَّهِ فِیهَا بِمَا یَجِبُ فِیهَا، عَرَّضَهَا لِلدَّوَامِ وَ الْبَقَاءِ، وَ مَنْ لَمْ یَقُمْ فِیهَا بِمَا یَجِبُ، عَرَّضَهَا لِلزَّوَالِ وَ الْفَنَاءِ.
 

امام علیه السلام به جابر بن عبدالله انصارى چنین فرمود: اى جابر قوام و استوارى دین و دنیا به چهار چیز است: عالم و دانشمندى که علم خود را به‌کار گیرد و نادانى که از فراگیرى سر باز نزند و سخاوتمندى که در بذل وبخشش بخل نورزد و نیازمندى که آخرتش را به دنیا نفروشد. ازاین‌رو هرگاه عالم علمش را ضایع کند (و به‌کار نگیرد)، جاهل از فراگیرى علم خوددارى خواهد کرد (زیرا به علم عالم بدبین مى‌شود) و هرگاه اغنیا در نیکى بخل ورزند، نیازمندان آخرت خود را به دنیا مى‌فروشند (و به اموال اغنیا حمله مى‌کنند).
اى جابر کسى که نعمت فراوان خداوند به او روى آورد نیاز مردم به او بسیار خواهد شد. در این حال آن کس که وظیفه واجب خود را در برابر این نعمت هاى الهى انجام دهد زمینه دوام و بقاء آن ها را فراهم ساخته و آن کس که به وظیفه واجب خود در برابر آن ها عمل نکند آن ها را در معرض زوال و فنا قرار داده است.