فقر و غنای حقیقی

و قال (علیه السلام): الْغِنَى وَ الْفَقْرُ، بَعْدَ الْعَرْضِ عَلَى اللَّه.
امام(علیه السلام) فرمود: غنا وفقر آن گاه آشکار مى شود که اعمال (انسان ها) به پیشگاه خدا عرضه شود.

مسئولیت اغنیا نسبت به فقرا

تواضع اغنیا و عزت نفس فقرا

وَ قَالَ (علیه السلام): مَا أَحْسَنَ تَوَاضُعَ الْأَغْنِیَاءِ لِلْفُقَرَاءِ، طَلَباً لِمَا عِنْدَ اللَّهِ؛ وَ أَحْسَنُ مِنْهُ تِیهُ الْفُقَرَاءِ عَلَى الْأَغْنِیَاءِ، اتِّکَالًا عَلَى اللَّه.
امام(علیه السلام) فرمود: چـه زیباسـت تواضع و فروتنى ثروتمندان در برابر فقرا، براى رسیدن به پاداش هاى الهى، و از آن بهتر بى اعتنایى و بزرگ منشى مستمندان است در برابر اغنیا براى توکل بر خدا.

کلیدهای سعادت دنیا و آخرت

پرهیز از دنیا طلبی

ارزش شکر و خویشتنداری

وَ قَالَ (علیه السلام): الْعَفَافُ زِینَةُ الْفَقْرِ، وَ الشُّکْرُ زِینَةُ الْغِنَى.
امام علیه السلام فرمود: عفّت و خویشتندارى، زینت فقر است و شکر و سپاس، زینت غناو توانگرى است.

وظیفه اغنیا نسبت به فقرا

وَ قَالَ (علیه السلام): إِنَّ اللَّهَ سُبْحَانَهُ فَرَضَ فِی أَمْوَالِ الْأَغْنِیَاءِ أَقْوَاتَ الْفُقَرَاءِ، فَمَا جَاعَ فَقِیرٌ إِلَّا بِمَا مُتِّعَ بِهِ غَنِیٌّ، وَ اللَّهُ تَعَالَى سَائِلُهُمْ عَنْ ذَلِکَ.
امام علیه السلام فرمود: خداوند سبحان قُوت (و نیازهاى) فقرا را در اموال اغنیا واجب و معین کرده است، ازاین رو هیچ فقیرى گرسنه نمى ماند مگر به سبب بهره مندى غنى (وممانعت او از پرداخت حق فقیر) و خداى متعال (روز قیامت) دراین باره از آنها سؤال و بازخواست مى کند.

آثار فقر

وَ قَالَ (علیه السلام) لِابْنِهِ مُحَمَّدِ ابْنِ الْحَنَفِیَّةِ: یَا بُنَیَّ، إِنِّی أَخَافُ عَلَیْکَ الْفَقْرَ، فَاسْتَعِذْ بِاللَّهِ مِنْهُ؛ فَإِنَّ الْفَقْرَ مَنْقَصَةٌ لِلدِّینِ، مَدْهَشَةٌ لِلْعَقْلِ، دَاعِیَةٌ لِلْمَقْتِ.
امام علیه السلام به فرزندش محمد بن حنفیه فرمود: فرزندم از فقر بر تو مى ترسم پس از آن به خدا پناه ببر، چراکه فقر، هم دین انسان را ناقص مى کند و هم عقل را مشوش مى سازد و هم مردم را به او و او را به مردم بدبین مى کند.

تفاوت اهل دنیا و اهل آخرت

صدقه، معامله‌ای با خدا

وَ قَالَ (علیه السلام): إِذَا أَمْلَقْتُمْ، فَتَاجِرُوا اللَّهَ بِالصَّدَقَةِ.
امام علیه السلام فرمود: هر زمان فقیر شدید، با خداوند از طریق صدقه دادن (در راه او) تجارت (پرسود) کنید.

نکوهش فقر

وَ قَالَ (علیه السلام): الْفَقْرُ، الْمَوْتُ الْأَکْبَرُ.
امام(علیه السلام) فرمود: فقر مرگ بزرگ تر است.

میانه‌روی مانع فقر

وَ قَالَ (علیه السلام): مَا عَالَ مَنِ اقْتَصد.
امام(علیه السلام) فرمود: کسى که در هزینه کردن اعتدال پیشه کند هرگز فقیر نخواهد شد.